Bệnh viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu của ung thư gan, 25% bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan B sẽ diễn tiến biến chứng xơ gan, ung thư gan nếu không được điều trị. 100% ung thư gan ở trẻ em là do viêm gan B. Vi rút  viêm gan B chủ yếu lây qua đường máu, lây từ mẹ sang con trong khi sinh hoặc quan hệ tình dục không an toàn.

Tổ chức Y tế thế giới thống kê cho thấy, trên thế giới có trên 350 triệu người nhiễm vi rút viêm gan B mạn tính và có khoảng 1 triệu người chết do bệnh viêm gan B hàng năm. Chỉ tính riêng tại Mỹ, ước tính có khoảng 1,25 triệu người mắc bệnh viêm gan mạn tính do vi rút viêm gan B, mỗi năm có khoảng 4.000 đến 5.000 trẻ nhiễm vi rút viêm gan B.

Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm vi rút viêm gan B. Người nhiễm vi rút viêm gan B ở độ tuổi càng trẻ thì nguy cơ gây viêm gan mạn tính hoặc ung thư gan sau này càng cao. Trẻ dưới 6 tuổi khi bị nhiễm vi rút viêm gan B hầu như đều dẫn tới viêm gan mạn tính. Đặc biệt, có tới 80 – 90% trẻ đẻ ra bị nhiễm vi rút viêm gan B trong thời gian 1 năm đầu đời và 30 – 50% trẻ bị nhiễm vi rút viêm gan B trước 6 tuổisẽ có viêm gan mạn tính sau này.

Việt Nam là 1 trong 9 nước tại Tây Thái Bình Dương được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách những nước có tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan cao đáng báo động. Tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B ở nước ta khá cao, chiếm khoảng 10 – 20% dân số. Việc điều trị người viêm gan cũng rất tốn kém. Các chuyên gia ước tính, trung bình người nhiễm vi rút viêm gan B phải tiêu tốn khoảng 60 đến 200 triệu đồng tiền thuốc mỗi năm và thời gian điều trị kéo dài từ 1 đến 2 năm.

Hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào đối với bệnh viêm gan B. Tiêm phòng vắc xin viêm gan B đối với người chưa nhiễm vi rút viêm gan B mới đảm bảo cho bạn và gia đình bạn chống lại bệnh viêm gan B lâu dài. Tiêm phòng vắc xin viêm gan B được xem là biện pháp hữu hiệu nhất phòng tránh căn bệnh nguy hiểm viêm gan B hiện nay. Theo đánh giá của Chương trình tiêm chủng của Mỹ, khoảng 80% trẻ bú mẹ bị nhiễm vi rút viêm gan B từ mẹ khi sinh, 30 – 50% trẻ nhiễm trước 5 tuổi sẽ trở thành người mang vi rút mạn tính, trong khi đó ở người lớn nhiễm mới vi rút viêm gan B chỉ 6 – 10% có nguy cơ trở thành viêm gan mạn tính. Chính vì vậy, việc tiêm phòng bệnh viêm gan B được khuyến cáo áp dụng thường quy ngay khi sinh.

Vắc xin phòng viêm gan B đã được ghi nhận an toàn và có hiệu quả cao. Có thể có trường hợp phản ứng nhẹ sau khi tiêm như: cảm giác đau, đỏ hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm (ở khoảng 15% người lớn, 5% trẻ em), sốt nhẹ (khoảng 1 –6%). Những phản ứng dị ứng cũng như biến chứng do vắc xin này là rất hiếm như nổi ban, khó thở chiếm tỷ lệ khoảng 1/600.000 liều. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), không có phản ứng phụ nào nghiêm trọng do vắc xin viêm gan B gây ra.

Từ năm 1982, trên 1 tỷ liều vắc xin đã được tiêm phòng cho trẻ em trên toàn cầu. Năm 1992 là năm Tổ chức Y tế thế giới thông qua Nghị quyết khuyến cáo tiêm phòng vắc xin phòng bệnh viêm gan B trên phạm vi toàn cầu. Cũng trong năm này, đã có 31 quốc gia sử dụng vắc xin viêm gan B để phòng ngừa nhiễm vi rút viêm gan B. Tính đến tháng 7/2011, số quốc gia tiêm phòng vắc xin viêm gan B trong lịch tiêm chủng đã tăng lên là 179, trong số đó có 93 quốc gia tiêm phòng vắc xin viêm gan B ngay sau khi sinh.Tổ chức Y tế khuyến cáo rằng tất cả trẻ đẻ ra cần được tiêm phòng vắc xin viêm gan B càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh, tốt nhất trong vòng 24 giờ đầu.Tiêm vắc xin cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh là cách tốt nhất để phòng lây truyền vi rút viêm gan B từ mẹ sang con giúp bảo vệ phòng lây truyền từ mẹ sang con từ 80-85%. Nếu trẻ tiêm vắc xin viêm gan B muộn sau khi sinh thì việc phòng tránh lây truyền bệnh từ mẹ sang con sẽ bị giảm, cụthể nếu tiêm vắc xin viêm gan B vào thời điểm 7 ngày sau khi sinh, khả năng phòng lây nhiễm từ mẹ sang con chỉ đạt 50-57%. Ngoài ra, tiêm vắc xin viêm gan B sớm không chỉ có hiệu quả tốt phòng lây truyền viêm gan từ mẹ sang con trong khi sinh mà còn giúp trẻ sơ sinh sớm được bảo vệ phòng lây truyền viêm gan B từ các thành viên khác trong gia đình, người chăm sóc trẻ hoặc từ những trẻ khác qua tiếp xúc trực tiếp với vết xước, chảy máu. Đây chính là thời gian vàng để có được hiệu quả bảo vệ cao nhất của vắc xin viêm gan B trong phòng bệnh viêm gan B.​

Nguồn: Đặng Quang Tấn Phó Cục trưởng, Cục Y tế dự phòng